Cải cách môi trường kinh doanh có xu hướng chững lại

Cải cách môi trường kinh doanh có xu hướng chững lại

Cải cách môi trường kinh doanh của Việt Nam đang chững lại so với các nước trong khu vực và còn tình trạng cải cách hình thức, chưa thực chất.

Đây là ý kiến được đưa ra tại “Hội thảo Môi trường kinh doanh Việt Nam 2016-2019 qua xếp hạng Doing Business của Ngân hàng Thế giới về  Kết quả và một số gợi ý cải cách”, do Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương tổ chức trong khuôn khổ chương trình Australia hỗ trợ cải cách kinh tế Việt Nam vào sáng ngày 28/10 tại Hà Nội.

Bà Nguyễn Minh Thảo, Trưởng ban Môi trường kinh doanh và năng lực cạnh tranh, CIEM cho biết, theo xếp hạng của Ngân hàng Thế giới (WB), trong 4 năm qua, điểm số tiếp tục được cải thiện nhưng chậm. Trong đó, các cải cách được ghi nhận tích cực nhất vào năm 2017 (những cải cách diễn ra từ tháng 6.2016 đến tháng 5.2017) với điểm số tăng rất mạnh, nhưng từ năm 2018 và 2019 thì điểm số tăng chậm lại và thứ hạng giảm mỗi năm 1 bậc.

Bà Nguyễn Minh Thảo, Trưởng ban Môi trường kinh doanh và năng lực cạnh tranh, CIEM phát biểu tại hội thảo

Cụ thể, có 02 chỉ số cải thiện vượt trội trong giai đoạn 2016 – 2019 là tiếp cận điện năng (tăng 69 bậc ); Nộp thuế và Bảo hiểm xã hội (tăng 58 bậc).

Ba chỉ số tăng hạng nhờ cải cách gồm tiếp cận tín dụng tăng 7 bậc, khởi sự kinh doanh tăng 6 bậc, giải quyết tranh chấp hợp đồng tăng 1 bậc. Trong đó, khởi sự kinh doanh và giải quyết tranh chấp hợp đồng còn nhiều dư địa cải cách.

Còn 1 chỉ số tăng hạng bởi các nước khác giảm bậc, đó là chỉ số giải quyết phá sản doanh nghiệp. “Lĩnh vực này trong nhiều năm không có cải cách, thời gian kéo dài, tỷ lệ doanh nghiệp phục hồi sản xuất kinh doanh thấp. Trong ASEAN, chỉ số này của Việt Nam chỉ đứng trên Lào”, bà Thảo cho biết.

Tuy nhiên, có 4 chỉ số giảm bậc là Giao dịch thương mại qua biên giới (giảm 11 bậc), Bảo vệ nhà đầu tư (giảm 10 bậc), Đăng ký tài sản (giảm 5 bậc) và Cấp phép xây dựng (giảm 1 bậc). Về thứ hạng chung, Việt Nam đứng thứ 70, so với thứ 21 của Thái Lan, thứ 12 của Malaysia và thứ 2 của Singapore.

Như vậy, môi trường kinh doanh của Việt Nam đứng thứ 5 trong khu vực ASEAN nhưng còn khoảng cách rất xa so với 3 nước đứng đầu là Singapore, Malaysia và Thái Lan.

Đại diện CIEM đánh giá, trong giai đoạn 2016 – 2019, “cải cách đang có xu hướng chững lại”.

Lý giải về nguyên nhân, bà Thảo cho biết, việc cải cách môi trường kinh doanh ở Việt Nam còn gặp nhiều rào cản, thách thức. Thực tế cho thấy có xu hướng các văn bản pháp luật thể hiện sự chia phần quản lý giữa các cơ quan quản lý nhà nước. Quản lý chuyên ngành chậm cải cách hoặc cải cách hình thức, thiếu thực chất. Chi phí không chính thức còn phổ biến ở hầu hết các lĩnh vực. Bên cạnh đó, có tình trạng áp dụng pháp luật tùy tiện hay cùng một quy định chính sách nhưng cách thức thực hiện khác nhau, gây bất lợi lớn đối với doanh nghiệp.

Đại diện CIEM kiến nghị, để tiếp tục cải cách môi trường kinh doanh một cách mạnh mẽ hơn, cần rút ngắn thời gian, giảm chi phí cho doanh nghiệp thông qua thực thi dịch vụ công trực tuyến một cách thực chất, tránh hô hào, hình thức.

Đồng quan điểm này, ông Đậu Anh Tuấn - Trưởng Ban Pháp chế, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cũng cho rằng, thủ tục hải quan đã cải thiện nhưng ngành hải quan cần làm tốt hơn kiểm tra chuyên ngành. Đồng thời, cần nâng cao hiệu quả cổng thông tin một cửa quốc gia, đẩy nhanh tiến độ cải  tư pháp ở địa phương, nâng cao niềm tin của doanh nghiệp vào hệ thông tư pháp,…

Ông Đậu Anh Tuấn - Trưởng Ban Pháp chế, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) kiến nghị giải pháp cải thiện môi trường kinh doanh

Tại hội thảo, các đại biểu đã đề xuất nhiều giải pháp cải thiện môi trường kinh doanh, tạo niềm tin cho doanh nghiệp, góp phần thúc đẩy đầu tư, tạo việc làm, thu nhập và tăng trưởng bền vững.